İŞ ANALİZİNİN 6 TEMEL KAVRAMI (BACCM)

İş analizi yapılırken birçok kavram ile çalışabiliriz. Fakat BABOK V3'te çok güzel bir model ile analistlere temel ama unutulmaması gereken bir model üretmiş. Adına da BACCM demiş ve patentini de almış. Yani, Business Analysis Core Consept Model. Bu modelde geçen 6 kavram ise analiz yaparken bizi çepeçevre sarmalayan ve içi oldukça dolu kavramlar. 

Stakeholder - Paydaş

Value - Katma Değer

Context (Condition) - Şartlar

Change - Değişim

Need - İhtiyaç

Solution - Çözüm

SıVaCı CaNSu olarak kodlayınca bende gayet akılda kalıcı oldu. Cansu ismindeki arkadaşlarımız umarım kızmaz. Çünkü bir erkek mesleğini kendilerine yakıştırdık :) Kusur ettiysek affola.

Ya da hikaye edecek olursak şöyle diyebiliriz. Paydaşlardan birisi Değer üretmek için Şartların Değişmesini istemiş. İhtiyaç kalmayınca farklı bir Çözüm bulmuş. 

Bu model İş analizinin input ve outputlarını veriyor bir anlamda. Ve bu modeldeki tüm kavramlar birbiriyle sıkı sıkıya ilişkili. Inputlar, Paydaşlar, Şartlar, Değişim,İhtiyaç olarak belirlenebilir. Bu durumda Katma Değer ve Çözüm birer Output olacaktır. 

Bu iş setinden biri hatalı olursa tüm analiz hatalı olur. Zincirleme kaza desek yanlış olmaz.Örneğin, Paydaşların analizi doğru yapılmazsa İhtiyaç tam anlaşılmaz ya da Çözüm yerine oturmaz. 

Analitik düşünce denilen o sihirli yaklaşım bu olsa gerek. Bir İhtiyaç sözkonsu. Bu ihtiyaç, bir problemin çözümü, yeni bir gereksinimin modellenmesi, yeni bir ürünün implementasyonu olabilir. Analist bu ihtiyaca katma değer sağlayacak çözüm üretmek için ihtiyacın etrafındaki Paydaşları, Şartları, Değişimleri ve İstekleri tüm detaylarına kadar irdeler. Ve sonuçta optimum çözümü önerir.

Keşke kavramlar kodlandığı kadar kolay ve hızlı şekilde de analiz edilebilse. O da olacak. Yeter ki her bir kavramı bir canlı olarak düşünüp bu canlılarla empati kurulabilsin. 

Talep Sahibi Analizi-Requester Analysis

Hani bir söz vardır, Önce, Söze bakarım söz mü diye, adama bakarım adam mı diye....

Bizim önümüze analiz edilecek bir talep gelince biz ne yapıyoruz.

Hoppaaaaa analize dalmadan önce önce talebe bakarım talep mi, talep sahibine bakarım yetkin mi diye.

Hasılı, Yazılımlar insanlar içindir.

Yazılımları talep edenler insanlardır. 

Bu açıdan bakıldığında, projeler analiz edilirken projeyi talep eden ile projenin hizmet vereceği insanların analizi de önemli bir proje aşaması olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Bu yazıda talep sahibini niçin ve nasıl analiz edeceğimizi konuşalım. 

Yazılımlar talep edilirken birçok amaç hedeflenebilir. 

En başta, hangi amaca yönelik bir çalışma yapılacağını ve bu çalışmadan beklenen faydaları talep sahibi belirler. 

Örneğin, Bir çiftçi, depolarındaki ürünlerin maliyetini hesaplayacağı bir sistem oluşturmak istiyor olsun. Sistem üzerinden sattığı ve elinde bulundurduğu tüm ürünlere ne kadar yatırım yaptığı, her ürünün maliyetinin ne olduğu ve nihayetinde satıştan ne kadar kâr ettiğini hedeflemektedir. Böylece satış fiyatını daha doğru verecek ve kâr optimizasyonu yapabilecektir. Çiftçi, kâr optimizasyonunu bu şekilde yapabileceğini komşusunun bilgisayar mühendisi oğlundan aldığı fikirle netleştirmiştir.

Bu projeden yola çıkacak olursak en temelde aşağıdaki 4 ana sorunun cevabını bulmamız gerekir. 

Çiftçinin amacı : Ürün takip ve yönetim sistemi oluşturmak

Çiftçinin beklentileri: Her ürünün maliyetini bularak istediği kâr oranını ekleyerek satış fiyatını belirlemek.

İhtiyacın nedeni: Satış fiyatı belirlemede yaşanan zorluklar

İhtiyaç Nasıl Ortaya Çıktı: Öneri

Görüldüğü üzere Analiz yapılacağı ilk anda çiftçinin aklındaki temel hedefleri ve bu işin çıkış noktasını tespit etmek gereklidir. Bu adım birçok analist veya Proje yöneticisi tarafından zaten yapılmaktadır. 

Buradan hareketle ilk etapta Talep sahibinin çalışma üzerindeki etkisi hemen göze çarpmaktadır. Görüldüğü üzere amaç ve beklentilere yön veren talep sahibidir. Böyle olunca da tüm analizler bu amaç ve beklentiler üzerinden yapılacağı için tüm yazılım sürecini doğrudan etkileyecektir. 

Bu büyük etkiden dolayı talep sahibinin amaç ve beklentilerini hangi parametrelere göre belirlediği önemli bir konudur.Talep Sahibi amaç ve hedefleri belirlerken nelerden etkilenmiş ise ona göre kararlar ortaya koyar. Ortaya konulan amaç ve hedefler çok detaylı bir araştırma ve gözlem sonucu ortaya konulabildiği gibi, dışarıdan yapılan bir öneri, popüler yaklaşıma dayalı bir fikir veya karşılaştırma yöntemi ile oluşmuş olabilir. Bu parametreler Talep sahibinin amaç ve beklentilerindeki netliği göstermektedir.

Netice; Baktınız talep telep değil, gerekli tüm mercileri uyarın ve gerekirse talebin içeriğini sorgulayın. Baktınız talep eden yetkin değil, o topa hiç girmeyin ;)