Karmaşık diyagramlarla çalış(ama)mak

OKUMA SÜRESİ: 2dk 30 sn

Talep edilen yapının parçaları arasındaki etkileşimleri, iletişimleri görsel olarak ifade etmek iş analizinin daha hızlı ve sağlıklı ilerlemesini sağlar. Ne de olsa birçok insan görselliği yazıya tercih eder. Haliyle, tümevarım veya tümdenvarım yöntemi farketmeksizin analiz çalışmasını daha baştan çeşitli diyagramlarla görselleştirmeye çalışmak doğru bir yaklaşımdır. Bu konuda herkesin en çok kullandığı diyagramlardan biri şüphesiz iş akış diyagramıdır.

Fakat bazen bu diyagramlar o kadar karmaşıklaşır ki, 3-4 cümleyle anlatılmak istenen bir süreç veya ilişki olur sana 40 kutucuklu bir muamma.

İş Akış Diyagramı

Ya da bir ilişki diyagramı kurayım derken örümcek ağına dönen entity relationship diyagramları ile karşılaşırız.

Entity Relationship Örneği

Etki-Neden diyagramı için kullandığımız balık kılçığında ise kılçıklar o kadar çoğalır ki yenmesi pek zor bir alabalığa döner.

Balık Kılçığı Diyagramı

Sequence diyagramına gelince; bunu pek kullanmayız o yüzden pek karmaşık olanını görmedim. Bundan sonra kullanmaya başlasak iyi olacak, akış diyagramına göre daha faydalı (https://www.websequencediagrams.com sitesi bu konuda güzel)

Sequence Diyagramı

Bu tür diyagramlar armaşıklıktan öte hazırlanışına harcanan kayıp zamanlara da neden olmaktadır.

Karmaşık diyagramlar iş analizinin kalitesini veya derinliğini göstermez. Bu tür diyagramlardan (karşı taraftan talep edilmedikçe ) mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. 

Gelin birazcık empati kuralım. Eğer bu denli karmaşık diyagramlar izaha ihtiyaç duyacak hale gelmeye başlamışsa bu diyagramları basitleştirelim. Gerekirse parçalara ayıralım. Bir diyagram değil 2-3 ayrı diyagram oluşturalım. Kutucuklar yerine ev, araba, insan şekli, figürler vs koyalım. 20 kutucuktan fazlasının dikkat dağıttığını düşünerek gerekirse çok detaylı süreçleri sözel ifade edelim veya birkaç noktayı tek yerde toplayarak daha detaylı açıklamaları yazıya dökelim.

İş yapıyorum diye ne kendi ne de başkalarının vaktini harcamakla meşgul olmayalım

Diyagramları 4 ana kısma bölelim. Üst yönetim ile, İş birimi ile, müşteriler ile ve yazılımcılar ile paylaşılacaklar.

Üst Yönetim ile yaplaşılacak diyagramların en temel özelliği kesinlikle detay içermememesi ve kolay anlaşılabilir olmasıdır. Bu anlamda, use case, iş akış diyagramından kaçınmak gerek. Üst yönetim için şekillerden ziyade 5-10 cümlelik bir özet daha sağlıklı olacaktır.

Yazılıma verilecek en güzel diyagram interaktif ekran görüntüleridir. Interaktif toollar yoksa story boarding şeklinde ekran görüntüleri sıralanarak bir akış çıkarılabilir.Ekran görüntüleri illa bir tool üzerinde çizilmek zorunda değil, kalemle kağıda çizilip fotoğrafları da çekilebilir. Yazılım bitinceye kadar ömrü olan diyagramlara çok vakit harcamamak gerek.

İş birimine orta düzey detay seviyeyi gösterecek use case veya iş akış diyagramları hazırlanabilir. Kutu sayısı 20’yi geçmemeli. Çok küçük yazılar olmamalı. Gerekirse kutucuklar yerine daha göresel figürler kullanılabilir. Balık Kılçığı, Sequence diyagramı ile Use Case diyagramları kullanılabilir.

Son kullanıcıya (müşteriye) verilecek en güzel akışlar, daha çok video tarzı görsel ve sözlü anlatımlı diyagramlardır. 3 slaytı bir araya getirerek bile ses ekleyebilir veya ses eklemeden de  arkasına müzik ekleyerek zenginleştirebilirsiniz. Bu amaç için internette hızlı toollar bulabilirsiniz.

Yukarıda verilen diyagram örnekleri daha da genişletilebilir veya müşteri, yazılımcı ve işbirimi dikkat ve detaycılığına göre farklıştırılabilir.

Temel hedef şu, KISS: Keep it simple and stupid. Eğer sisteminiz basit değilse diyagramları basitleştirmeye çalışın. Eğer sistemleriniz basitse o zaman da diyagramlarınızı içinden çıkılmaz bir karmaşıklığa sürüklemeyin.

Her yerde göstereceğiniz diyagramlarınız varsa tüm yapıyı özetle anlatacak kadarıını yapın ama bakan  kişiler bulmaca çözmeye çalışmasın. Belediyelerin imar haritasına dönmesin akışlar

Kalın sağlıcakla.